Kaabashka (Brassica oleracea) waa dhir hodan ku ah nafaqooyinka, waxaana loo beeraa adduunka oo dhan iyadoo loogu talagalay in loo isticmaalo cunto ahaan. Kaabashka wuxuu ka tirsan yahay qoyska Brassicaceae, oo sidoo kale ka kooban broccoli, cauliflower, iyo kale. Waxaa jira noocyo badan oo kaabash ah, kuwaas oo kala duwan sida kaabashka cagaaran, kaabashka buluugga, iyo kaabashka madow.

Noocyada Kaabashka

Kaabashka Cagaaran; Waa nooca ugu badan ee kaabashka, oo leh caleemo cagaaran iyo dhadhan tartiib ah. Waxaa loo isticmaalaa in lagu karsado a
ma laga sameeyo saladh.

Kaabashka Buluugga; Waxa kale oo loo yaqaan kaabashka madow, wuxuu leeyahay midab buluug ah ama casaan oo qaro weyn. Kaabashkan waxa uu leeyahay dhadhan xooggan oo qani ah.

Kaabashka Kale; Noocan kaabashka ah wuxuu leeyahay caleemo qaro weyn oo cagaaran, cagaar madow, ama gaduud. Waxaa loo isticmaalaa saladh, suugada, iyo khudaar.

Kaabashka Cauliflower; Haddii ay tahay kaabashka caadi ah, waxaa sidoo kale jira noocyo kala duwan oo la yaqaan sida cauliflower, kaas oo leh madax cad ama guduudan.

Kaabashka Broccoli; Nooc kale oo kaabashka ah oo leh madax cagaaran oo weyn oo qaabaysan.


Faa'iidooyinka Caafimaad ee Kaabashka

Kaabashka waa cunto nafaqo leh, iyadoo ay ku jiraan fiitamiinno, macdano, iyo antioxidants muhiim ah. Faa’iidooyinka caafimaad ee kaabashka waxaa ka mid ah:

Nidaamka Difaaca: Kaabashka wuxuu hodan ku yahay fiitamiin C, kaas oo muhiim u ah xoojinta nidaamka difaaca jirka. Fiitamiin C wuxuu ka caawiyaa in la xoojiyo habka difaaca iyo in la ilaaliyo caafimaadka maqaarka.

Antioxidants: Kaabashka wuxuu leeyahay antioxidants sida kaalsiyamka iyo beta-carotene, kuwaas oo ka hortaga waxyeelada xorta ah ee keeni karta kansarka iyo cudurrada kale.

Faa'iidooyinka Wadnaha: Kaabashka wuxuu ku jiraa maaddooyinka la yiraahdo "glucosinolates," kuwaas oo lagu xiriiro yareynta halista cudurrada wadnaha. 

Hagaajinta Dheef-shiidka: Kaabashka wuxuu leeyahay fiitamiin B6 iyo folate, kuwaas oo muhiim u ah dheef-shiidka iyo shaqada maskaxda. 

Caafimaadka Xididdada Dhiigga: Kaabashka wuxuu ku jiraa macdanada muhiimka ah sida potassium, taas oo ka caawisa xakameynta cadaadiska dhiigga iyo caafimaadka wadnaha.

Kaabashka iyo Cunistiisa

Kaabashka waxaa lagu cuni karaa siyaabo badan, oo ay ka mid yihiin:

Saladh: Kaabashka cagaaran ama buluugga waxaa loo isticmaali karaa saladhyo cusub oo caafimaad leh.

Maraq: Kaabashka wuxuu fiican yahay marka lagu daro maraqyada ama suugada, isagoo ku siinaya dhadhan dheeraad ah iyo nafaqo.

Samooyinka: Kaabashka waxaa lagu kari karaa noocyo kala duwan sida kaabashka la kariyey, la dubay, ama la kariyey si gaar ah.

Jabco: Noocyada kale ee kaabashka sida kale iyo broccoli waxaa loo isticmaali karaa sida jabco ama maraqyo kala duwan.

Beeridda Kaabashka

Kaabashka wuxuu u baahan yahay xaalado gaar ah oo ku habboon koritaanka. Waxyaabaha muhiimka ah ee lagu beeray kaabashka waxaa ka mid ah:

Dhulka: Kaabashka wuxuu ku koraa dhul nafaqo leh oo leh pH dhexdhexaad ah (6.0 ilaa 7.0). Dhulka qaro weyn iyo qoyaan dhexdhexaad ah ayaa muhiim u ah.

Cimilo: Kaabashka wuxuu u baahan yahay cimilo qabow iyo qaboow si fiican, wuxuuna ku koraa heerkul u dhexeeya 15°C ilaa 20°C. 

Bacriminta: Kaabashka wuxuu u baahan yahay bacriminta joogtada ah si loo kordhiyo wax-soo-saarka iyo tayada.

Biyaha: Waxaa muhiim ah in dhulka kaabashka lagu beero uu helo qoyaanka ku filan, laakiin aan la buuxin biyo badan.

Dhibaatooyinka iyo Cudurrada Kaabashka

Kaabashka waxaa qaadi kara cudurrada iyo cayayaanka, kuwaas oo u baahan in laga taxaddaro. Dhibaatooyinka caadiga ah waxaa ka mid ah:

Cudurrada: Kaabashka wuxuu u nugul yahay cudurrada sida powdery mildew, bacterial soft rot, iyo black rot. 

Cayayaanka: Kaabashka waxaa ku dhici kara cayayaanka sida aphids iyo cabbage worms, kuwaas oo keeni kara waxyeelo dhirta.

Dhibaatooyinka Dhulka: Dhulka buuxa ama laheyn nafaqo kafiil ah wuxuu sababi karaa in kaabashka uu ka xumaado tayadiisa iyo wax-soo-saarka.

Kaabashka waa dhir nafaqo leh oo leh faa’iidooyin caafimaad oo badan. Waxa uu yahay qayb muhiim ah oo ka mid ah cuntooyinka dhaqameed iyo kuwa caafimaad, iyadoo loo isticmaalo siyaabo badan oo kala duwan. Beeridda kaabashka waxay u baahan tahay xaalado gaar ah, laakiin kaabashka waxay noqotay mid ka mid ah cuntooyinka ugu faa'iidada badan ee la isticmaalo adduunka oo dhan.

Kaabashka (Brassica oleracea) wuxuu ku koraa meelo kala duwan, laakiin wuxuu u baahan yahay xaalado gaar ah si uu u soo saaro natiijooyin wanaagsan. Meelaha ugu habboon ee kaabashka laga beeri karo waxay ku xiran tahay cimilada, dhulka, iyo daryeelka la siiyo. Halkan waxaa ku qoran meelaha ugu badan ee kaabashka laga beero iyo shuruudaha ay u baahan tahay.


Meelaha ku Habboon Beerista Kaabashka

Dhulka Qaboow

Kaabashka wuxuu u baahan yahay cimilo qabow ama qabow si fiican, wuxuuna ku koraa heerkul u dhexeeya 15°C ilaa 20°C. Cimilo qaboow waxay ka caawisaa in kaabashka uu yeesho dhadhan wanaagsan iyo tayada wax-soo-saarka. Meelaha leh cimilo qabow sida Waqooyiga Yurub, qaybaha waqooyiga Ameerika, iyo Waqooyiga Aasiya ayaa ku habboon.

Heerkulka ugu fiican ee kaabashka wuxuu ku jiraa heerka qabow, gaar ahaan xilliyada guga iyo dayrta. Heerkulka kulul waxay keeni kartaa dhibaatooyin sida kaabashka oo ay ku dhashaan burooyinka ama in uu xumaado tayadiisa.

Dhulka Nafaqo Leh

Kaabashka wuxuu u baahan yahay dhul nafaqo leh oo leh pH dhexdhexaad ah (6.0 ilaa 7.0). Dhulka qaro weyn, leh nafaqooyin fiican iyo hawo fiican ayaa muhiim u ah. Dhulku waa inuu noqdaa mid fudud oo aan laheyn dhoobo si uu u taageero xididada iyo koritaanka kaabashka.

Bacriminta joogtada ah waxay muhiim u tahay kaabashka si loo kordhiyo wax-soo-saarka iyo tayada. Bacriminta dabiiciga ah iyo kompostku waxay ka caawin karaan kaabashka in uu helaan nafaqo kafiil ah.

Dhulka Qoyan

Qoyaanka: Kaabashka wuxuu u baahan yahay qoyaanka joogtada ah, laakiin aan biyo badan. Dhulka qoyan ee dhexdhexaadka ah ayaa ku habboon. Dhulka biyo badan ama ka buuxo biyaha waa inuu si fiican u baxaa si looga hortago cudurrada xididada.

Meelaha Hawo fiican

Kaabashka wuxuu u baahan yahay hawo fiican oo aan lahayn xaddiga xad-dhaafka ah ee heerkulka kulul. Meelaha leh hawada wanaagsan iyo iftiin qorrax oo fiican ayaa ku habboon koritaanka kaabashka.

Meelaha Kaabashka Ugu Badan Laga Beero

Yurub; Wadamada sida Jarmalka, Ingiriiska, iyo Faransiiska waxay leeyihiin cimilo qaboow iyo dhul nafaqo leh oo ku habboon beerta kaabashka. Yurub waxay leedahay dhul iyo xaalado ku habboon kaabashka, iyadoo beeraleyda ay si weyn u beeraan noocyada kala duwan ee kaabashka.

Waqooyiga Ameerika; Wadamada sida Maraykanka iyo Kanada, gaar ahaan gobollada leh cimilo qabow, waxay ku habboon yihiin beerta kaabashka. Meelaha leh cimilo qabow sida gobollada waqooyi ee Maraykanka iyo Kanada ayaa ku habboon.

Aasiya; Shiinaha iyo India waxay leeyihiin beero badan oo kaabashka ah. Cimilo qabow oo dhexdhexaad ah iyo dhul nafaqo leh ayaa ku habboon beerta kaabashka.

Koonfurta Kuuriyada iyo Japan; mWadamadaas waxay leeyihiin dhul iyo cimilo u fiican beerta kaabashka, iyadoo ay jiraan dhaqamo beeraleyda oo xooggan.

Dhibaatooyinka iyo Cudurrada

Kaabashka waxaa ku dhici kara cudurrada iyo cayayaanka, kuwaas oo u baahan in laga taxaddaro:

Cudurrada; Powdery Mildew: Cudur ku dhaca caleemaha kaabashka, oo u baahan daaweyn iyo maarayn wanaagsan.

bacterial Soft Rot: Cudur keena in caleemaha iyo xididada kaabashka ay jilcaan ama ifilaan.

Cayayaanka; Cayayaan yar oo ku qabsada caleemaha kaabashka, oo u baahan in si habboon loo maareeyo.

Cabbage Worms: Cayayaan ka dhaca caleemaha, oo sababi kara waxyeelo muuqata.

Kaabashka wuxuu ku koraa meelaha leh cimilo qaboow iyo dhul nafaqo leh. Beerta kaabashka waxay u baahan tahay xaalado gaar ah oo ku habboon, oo ay ku jiraan dhulka qoyan iyo heerkulka qaboow. Wadamada leh cimilo qabow sida Yurub, Waqooyiga Ameerika, iyo Aasiya waxay ku habboon yihiin beerta kaabashka, iyadoo laga ilaalinayo cudurrada iyo cayayaanka. Kaabashka waa dhir muhiim ah oo nafaqo leh, waxaana si weyn loogu isticmaalaa cuntooyinka adduunka oo dhan.

Somaliya waxay leedahay xaalado cimilada iyo dhulka kala duwan, taas oo saameyn ku yeelan karta beerta kaabashka. Inkastoo kaabashka aan si weyn loogu beeri karin dhamaan qaybaha dalka, waxaa jira meelo gaar ah oo ku habboon beerta kaabashka, gaar ahaan kuwa leh cimilo qabow iyo dhul nafaqo leh.


Meelaha Ku Habboon ee Kaabashka ee Soomaaliya

Gobollada Waqooyi

Gobollada sida Bari, waxay leeyihiin cimilada qaboow iyo dhul nafaqo leh oo ku habboon beerta kaabashka.

Sool gaar ahaan deegaanka Laascaanood iyo agagaarka waxay leedahay cimilo qabow oo ku habboon beerta kaabashka, iyadoo sidoo kale ay jirto dhul nafaqo leh.

Gobollada Dhexe

Deegaanka Hiraan, oo leh dhul qurux badan iyo cimilo dhexdhexaad ah, ayaa noqon kara meel ku habboon beerta kaabashka haddii ay helaan qoyaanka ku filan.

Gobollada Koonfureed

Gobolka Shabeellaha Dhexe waxa uu leeyahay dhul nafaqo leh oo u oggolaan kara in kaabashka laga beero, inkastoo cimiladu ay ka duwan tahay gobollada kale.

Shuruudaha Beerta Kaabashka ee Soomaaliya

Cimilo; Kaabashka wuxuu u baahan yahay cimilo qabow ama qabow si fiican, waxaana laga heli karaa meelaha heerkulka qaboow ama xilliyada qaboow ee Soomaaliya. Beerta kaabashka ayaa si fiican ugu koraan xilliyada guga iyo dayrta.

Dhul; Kaabashka wuxuu u baahan yahay dhul nafaqo leh oo leh pH dhexdhexaad ah (6.0 ilaa 7.0). Dhulka qaro weyn iyo hawo fiican ayaa muhiim u ah. Soomaaliya, dhulka qaro weyn ee gobollada waqooyi iyo dhexe ayaa ku habboon.

Qoyaanka; Kaabashka wuxuu u baahan yahay qoyaanka joogtada ah, laakiin aan biyo badan. Beeraleyda Soomaaliya ayaa u baahan inay bixiyaan qoyaanka ku filan si ay uga hortagaan dhibaatada kaabashka.

Dhibaatooyinka Beeraha Kaabashka ee Soomaaliya

Cudurrada iyo Cayayaanka; Kaabashka waxaa ku dhici kara cudurrada sida powdery mildew iyo bacterial soft rot, iyo cayayaanka sida aphids iyo cabbage worms. Waxaa muhiim ah in la sameeyo maarayn wanaagsan iyo daaweyn si loo ilaaliyo kaabashka.

Cimilada Kulul; Xilliyada kulaylka ee Soomaaliya waxay noqon karaan dhibaato, iyadoo ay ku keeni karto in kaabashka uu xumaado tayadiisa ama u baahan in la siiyo qoyaanka dheeraad ah.

In kasta oo Soomaaliya aysan ahayn goob ay si weyn loogu beero kaabashka, gobollada leh cimilo qabow iyo dhul nafaqo leh sida Waqooyiga iyo Gobollada Dhexe ayaa noqon kara meel ku habboon beerta kaabashka. Shuruudaha beerta kaabashka ayaa la jaan qaadi kara xaaladaha deegaanka ee Soomaaliya, iyadoo la siinayo daryeelka iyo maaraynta ku habboon.

Kaabashka (Brassica oleracea) waa cunto hodan ku ah fiitamiinno iyo macdano muhiim ah. Waa dhir nafaqo leh oo bixiya faa’iidooyin caafimaad oo badan. Halkan waxaa ku qoran fiitamiinada ugu muhiimsan ee kaabashka ku jira iyo faa’iidooyinkooda.

fiitamiinada Ku Jira Kaabashka

Fiitamiin C: Kaabashka waxa uu hodan ku yahay fiitamiin C, kaas oo muhiim u ah xoojinta nidaamka difaaca, ka hortagga xanuunada faafa, iyo caafimaadka maqaarka. Fiitamiin C sidoo kale wuxuu ka qayb qaataa soo saarista collagen-ka, taasoo muhiim u ah caafimaadka unugyada iyo lafta.

Fiitamiin K: Kaabashka waxa uu yahay isha wanaagsan ee fiitamiin K, kaas oo muhiim u ah caafimaadka lafta iyo dhiig-karka. Fiitamiin K wuxuu ka caawiyaa in dhiigga uu xasiloon yahay iyo in lafta ay caafimaad qabaan.

Fiitamiin A: Kaabashka waxa uu ka kooban yahay beta-carotene, oo loo beddelo fiitamiin A jirka. Fiitamiin A wuxuu muhiim u yahay aragga, koritaanka unugyada, iyo nidaamka difaaca.

Fiitamiin B6:Fiitamiin B6 wuxuu ka qayb qaataa habka dheef-shiidka, samaynta dheecaannada dhiigga, iyo shaqada neerfaha. Kaabashka waxa uu leeyahay xaddi fiican oo fiitamiin B6 ah.

Fiitamiin B9: Kaabashka sidoo kale wuxuu bixiya fiitamiin B9, oo loo yaqaan folate, kaas oo muhiim u ah samaynta unugyada cusub iyo koritaanka guud. Folate wuxuu muhiim u yahay caafimaadka neerfaha iyo xakameynta halista cudurada wadnaha.

Macdano Kale

  • Kalsiyum: Kaabashka waxa uu ka kooban yahay kalsiyum, kaas oo muhiim u ah caafimaadka lafta iyo ilkaha, iyo shaqada muruqyada.
  • Magnesium: Kaabashka wuxuu sidoo kale bixiyaa magnesium, kaas oo muhiim u ah shaqada neerfaha, murqaha, iyo habka dheef-shiidka.
  • Potassium: Potassium waa macdan kale oo kaabashka ku jira, waxayna ka caawisaa xakameynta cadaadiska dhiigga iyo shaqada muruqyada.
  • Manganese: Kaabashka waxa uu leeyahay manganese, kaas oo ka qayb qaata habka dheef-shiidka iyo caafimaadka lafaha.

Kaabashka waa cunto nafaqo leh oo bixisa fiitamiinno muhiim ah sida fiitamiin C, K, A, B6, iyo folate. Sidoo kale, waxa uu ka kooban yahay macdano muhiim ah sida kalsiyum, magnesium, potassium, iyo manganese. Kaabashka waxa uu yahay qayb muhiim ah oo ka mid ah cuntooyinka caafimaadka leh, wuxuuna gacan ka geysan karaa ilaalinta caafimaadka guud iyo ka hortagga cudurrada.