Muuska ka baxa Soomaaliya waa mid aad u caan ah oo tayadiisa aad loo amaano. Soomaaliya waxay leedahay cimilo ku habboon oo ah mid diirran oo roobab yar, taas oo ka caawisa beeraha muuska inay si fiican u koraan. Magaalooyinka ugu badan ee muuska laga beero waxaa ka mid ah Shabeellada Hoose iyo Shabeellada Dhexe, gaar ahaan agagaarka magaalooyinka Jowhar iyo Afgooye.

Muuska Soomaaliya wuxuu leeyahay dhandho macaan iyo tayo wanaagsan oo ay ka helaan suuqyada caalamiga ah. Waxaa loo dhoofiyaa wadamo badan oo ka mid ah Bariga Dhexe, Yurub, iyo Aasiya. Dhaqaalaha dalka wuxuu si weyn ugu tiirsan yahay dhoofinta muuska iyo wax soo saarka beeraha guud ahaan.

NOOCYADA MUUSKA 

Soomaaliya waxay leedahay noocyo kala duwan oo muus ah, kuwaas oo ay ka mid yihiin:

Muuska Dheer: Noocan muuska wuxuu leeyahay dherer ka badan muuska caadiga ah waxaana loo isticmaalaa in laga sameeyo cabitaanada iyo macmacaanka.

Muuska Gaaban: Waa nooc muus oo gaaban oo macaan, waxaana loo cuno si toos ah.

Caqabadaha ugu waaweyn ee soo food saara beeralayda muuska waxaa ka mid ah xaaladaha nabadgelyo xumo, biyo la'aanta iyo mararka qaar suuqa oo aan xasillooneyn. Si kastaba ha ahaatee, muuska Soomaaliya ayaa weli ah mid sumcad leh oo ay ka helaan macaamiisha caalamka.

GOBOLADA UU KA BAXO MUUSKU

Muuska Soomaaliya wuxuu ka baxaa meelo kala duwan oo ku habboon beeraha iyo beeralayda. Meelaha ugu waaweyn ee muuska laga beero waxaa ka mid ah:

Shabeellada Hoose: Waa gobolka ugu weyn ee muuska laga beero Soomaaliya. Magaalooyinka sida Afgooye iyo Marka ayaa si gaar ah caan ugu ah beerista muuska. Gobolka Shabeellada Hoose wuxuu leeyahay webiga Shabeelle oo ka caawiya waraabka beeraha muuska.

Shabeellada Dhexe: Gobolka Shabeellada Dhexe ayaa isna ah meel muhiim ah oo muuska laga beero. Magaalooyinka sida Jowhar iyo Balcad ayaa caan ku ah beerista muuska. Webiga Shabeelle ayaa sidoo kale maraya gobolka Shabeellada Dhexe, taasoo ka dhigeysa inuu yahay meel ku habboon beeraha muuska.

Jubbaland: Meelaha qaarkood ee Jubbaland, gaar ahaan agagaarka Kismaayo, ayaa sidoo kale muuska laga beeraa. Webiga Jubba oo maraya gobolkan ayaa ka caawiya waraabka beeraha.

Bay iyo Bakool: Gobolladan ayaa iyaguna leh beeraha muuska inkastoo ay ka yaryihiin Shabeellada Hoose iyo Dhexe. Beeralayda gobolladan ayaa muuska ka beerta dhul waraabka heli kara.

Meelaha kale oo yar yar oo muuska laga beero ayaa sidoo kale jira, laakiin Shabeellada Hoose iyo Shabeellada Dhexe ayaa ah meelaha ugu caansan uguna wax-soo-saarka badan ee muuska Soomaaliya.

Muuska Soomaaliya wuxuu baxaa sanadka oo dhan maadaama cimilada dalka ay tahay mid diirran oo joogto ah. Si kastaba ha ahaatee, waxaa jira waqtiyo goobo ah oo soo saarka muuska uu gaaro heerkiisa ugu sarreeya ama uu yaraado, taasoo ku xiran roobka iyo xaaladaha cimilo ee sanad walba. 

XILIYADA UU BAXO MUUSKU

Gu': Xilliga Gu'ga (Abriil ilaa Juun) waa waqti ay roobab badan da'aan, taasoo keenta in beeraha si fiican u waraabsadaan. Tani waxay caawisaa in muusku si wanaagsan u baxo.

Dayr: Xilliga Dayrta (Oktoobar ilaa Nofeembar) waa xilli kale oo roobab dhexdhexaad ah la helo. Waa xilli kale oo wanaagsan oo beeralaydu ay muuska soo saaraan.

Xilliga Qoraxda: Xilliyada kale ee sanadka, sida xilliga jiilaalka (Disembar ilaa Maarso) iyo xagaaga (Lulaad ilaa Sebtembar), ayaa sidoo kale muuska la beeraa maadaama cimilo diirran oo joogto ah ay jirto. Si kastaba ha ahaatee, waraabka beeraha ayaa noqon kara mid la qabatimo haddii roobabku yaryihiin. Muuska Soomaaliya wuxuu leeyahay awood uu ku soo saaro sanadka oo dhan, taasoo ka dhigeysa inuu yahay badeecad muhiim ah oo dhaqaale iyo cunno ahaanba. Wax-soo-saarka joogtada ah wuxuu sidoo kale caawiyaa in muuska Soomaaliya uu suuqyo caalami ah ka helo iyada oo aan loo eegin xilliyada sanadka.

FAA'IIDOOYINKA MUUSKA

Muuska wuxuu leeyahay faa'iidooyin badan oo caafimaad iyo nafaqo leh. Waa mid ka mid ah miraha ugu caansan ee dunida oo dhan laga cuno. Qaar ka mid ah faa'iidooyinka ugu waaweyn ee muuska waxaa ka mid ah:

Kaalshiyamka (Potassium): Muuska wuxuu hodan ku yahay kaalshiyamka, oo muhiim u ah shaqada murqaha, nidaamka neerfaha, iyo hagaajinta cadaadiska dhiigga. Kaalshiyamka sidoo kale wuxuu caawiyaa in laga hortago istaroogga iyo cudurrada wadnaha.

Fiitamiinnada (Vitamins): Muuska waxaa ku jira fiitamiino badan sida vitamin C, vitamin B6, iyo fiitamiin A. Vitamin C wuxuu leeyahay awood antioxidants ah oo ka caawisa jirka inuu la dagaalamo caabuqyada iyo inuu kordhiyo difaaca jirka. Vitamin B6 wuxuu muhiim u yahay dheefshiidka iyo samaynta unugyada dhiigga cas.

Fiber: Muuska wuxuu leeyahay fiber badan oo muhiim u ah caafimaadka mindhicirrada. Fiber-ka wuxuu caawiyaa inuu hagaajiyo dheefshiidka, yareeyo calool-fadhiga, iyo inuu xakameeyo heerarka sonkorta dhiigga.

Maadooyinka nafaqo leh: Muuska wuxuu kaloo hodan ku yahay maadooyinka kale ee nafaqo leh sida magnesium, copper, iyo manganese, oo dhammaantood muhiim u ah shaqada jirka iyo caafimaadka guud.

Tamarta degdegga ah: Muuska wuxuu bixiya tamar degdeg ah oo dabiici ah maadaama uu ka kooban yahay sonkor dabiici ah sida glucose, fructose, iyo sucrose. Tani waxay ka dhigeysaa muuska inuu yahay cunno wanaagsan oo lagu kordhiyo tamarta isla markiiba, gaar ahaan kahor ama kadib jimicsiga.

Ka hortagga xanuunnada: Daraasado badan ayaa muujiyay in cunista muuska ay yareyn karto khatarta cudurrada sida kansarka, istaroogga, iyo cudurrada wadnaha. Sidoo kale, muuska wuxuu leeyahay maaddooyin dabiici ah oo yareeya cadaadiska iyo walaaca.

Hagaajinta niyadda: Muuska wuxuu ka kooban yahay tryptophan, oo ah maaddo ka caawisa jirka inuu soo saaro serotonin, oo ah hormoonka hagaajiya niyadda iyo farxadda. Tani waxay ka caawisaa in laga hortago niyad-jabka iyo walbahaarka.

Caafimaadka maqaarka: Fiitamiinada iyo antioxidants-ka ku jira muuska waxay sidoo kale caawiyaan hagaajinta caafimaadka maqaarka, waxayna yareeyaan calaamadaha gabowga iyo finan.

Muuska wuxuu yahay miro aad u nafaqo leh oo fudud in la cuno, wuxuuna ka mid yahay miraha ugu faa'iidada badan ee laga helo dukaamada iyo suuqyada.

WADAMADA AYNU U DHOOFINO MUUSKA

Muuska Soomaaliya waxaa loo dhoofiyaa wadamo badan oo caalamka ah, iyadoo ay sabab u tahay tayadiisa sare iyo dhandhihiisa macaan. Wadamada ugu waaweyn ee loo dhoofiyo muuska Soomaaliya waxaa ka mid ah

1. Suqyada Bariga Dhexe: 

Wadamada sida Imaaraadka Carabta, Sucuudiga, iyo Kuwait ayaa ah suuqyo muhiim ah oo muuska Soomaaliya laga dhoofiyo. Bariga Dhexe ayaa caan ku ah baahida badan ee muuska iyo miraha kale ee Soomaaliya laga soo saaro.

2. Yurub 

Wadamo ka mid ah Yurub ayaa sidoo kale qaata muuska Soomaaliya. Inkastoo ay jiraan shuruuc adag oo Yurub u leedahay badeecadaha laga soo dhoofiyo dibadda, muuska Soomaaliya wuxuu helaa suuqyo gaar ah.

3. Aasiya

Wadamada qaar ee Aasiya, sida India iyo Malaysia, ayaa sidoo kale ka mid ah kuwa qaata muuska Soomaaliya. Suuqyada Aasiya ayaa caan ku ah cunista miraha kala duwan.

4. Afrika

 Wadamada qaar ee Afrika gaar ahaan kuwa Bariga Afrika sida Kenya iyo Tanzania ayaa sidoo kale loo dhoofiyaa muuska Soomaaliya. Wadaagga dhaqan-dhaqaale ee gobolkan ayaa ka fududeynaya ganacsiga u dhexeeya wadamadaas.

Muuska Soomaaliya wuxuu leeyahay sumcad wanaagsan iyo baahi suuqyo caalami ah, taasoo ka dhigaysa badeecad muhiim u ah dhaqaalaha dalka. Dhoofinta muuska waxay sidoo kale ku xirnaan kartaa xaaladaha amniga, maaliyadda, iyo xiriirka ganacsi ee u dhexeeya Soomaaliya iyo wadamada kale.